Open brief
Bisschop Johan Bonny van Antwerpen schreef een brief,
openhartig, in de geest van Franciscus…
In
oktober wordt in Rome een synode gehouden, waarin gesproken gaat
worden over de moraal, de ethische richtlijnen van de
Roomskatholieke kerk over sexualiteit en gezin. En bisschop
Bonny heeft het lef om in alle openheid te stellen dat er ook
binnen de Rooms-katholieke kerk verschillend wordt gedacht over
de keuzen die in Rome werden gemaakt rondom gebruik van
anticonceptie, homofilie en de richtlijnen over de deelname aan
de eucharistie, als je gescheiden bent.
Die openheid doet goed, en is in de lijn van de openheid die
paus Franciscus voor ogen staat: de paus wordt in de brief
veelvuldig geciteerd. Het doet ook de kerk in het algemeen goed:
zo open mag gecommuniceerd worden, als je gelooft dat de kerk
van Christus is.
Bisschop Bonny schrijft over de pijn die veel katholieken
opdeden, toen direct al na het 2e Vaticaanse concilie
de besluiten die daar in grote broederlijke eensgezindheid waren
genomen, werden teruggedraaid. In gehoorzaamheid heeft men zich
gevoegd, maar met pijn in het hart. Hij schrijft over trouwe
kerkgangers, die gewetensvol willen leven, maar op goede gronden
andere beslissingen nemen over bv. anticonceptie dan in Rome
wordt aanbevolen.
Die richtlijnen zijn uiteraard niet zomaar willekeurig en komen
niet uit de lucht vallen, maar komen op uit theologische en
ethische reflexie, hebben met een lange traditie van moraal te
maken, met Thomas van Aquino en andere grote denkers, en met
hermeneutische beslissingen over de uitleg van bijbelse
richtlijnen.
Het gaat niet om een oppervlakkige aanpassing van morele
standpunten aan deze tijd: een kerk moet spreken vanuit een
zoeken naar de wil van God. Een belangrijk struikelblok daarbij
is hoe wordt omgegaan met de natuurwet. Moeten wij uit het feit
dat de wereld zo in elkaar zit als zij ons tegemoet treedt niet
afleiden, dat hier ergens de wil van God uit op te maken is?
Dat is lange tijd een dragende gedachte geweest, ook in de
Protestantse theologie. Het huwelijk is voor man en vrouw, dus
kan liefde van gelijk geslacht niet de bedoeling zijn. Mogen wij
wel ingrijpen in een natuurlijk proces, als het gaat om abortus
en euthanasie? Vandaar ook het bezwaar tegen anticonceptie. Maar
ook binnen de katholieke traditie begrijpt men dat hier
nuanceringen zijn: er is ook zoiets als de sensus fidei: dat je
vanuit het geloof soms andere beslissingen neemt dan waar je
logisch en strak redenerend op uitkomt. Volgens de natuurwet
zou een priester getrouwd moeten zijn: toch wordt daar in RK
kring anders over gedacht, - om maar een voorbeeld te noemen.
Wel, die discussie zouden we aan moeten gaan, aan moeten durven,
diepgravend, niets ontziend, vindt de bisschop, en misschien
zullen we niet allen op een lijn komen, want in de grote
wereldkerk wordt heel verschillend gedacht, maar laat er wel
ruimte komen voor nuancering: dat is zijn pleidooi.
Van 5 to 19 oktober wordt de bisschoppensynode in Rome gehouden:
de moeite waard om in de pers te volgen.
Ds. Hans Neels, predikant Protestantse kerk Antwerpen-Noord
|