Het protestantse kerkgebouw aan de LWstraat is niet
enkel historisch patrimonium, maar bezit ook een aantal
troeven die ertoe kunnen bijdragen dat investeringen in
het gebouw interessant zijn voor een bredere groep dan
enkel de parochianen. Deze troeven hebben o.a. te maken
met het feit dat een stuk geschiedenis van Antwerpen
zichtbaar en ervaarbaar wordt in deze kerk, omdat het
gebouw als geheel eigenlijk onderdeel is van het
geheugen van de stad.
-
De protestantse aanwezigheid in Antwerpen vanaf de
16e eeuw tot op heden is in deze gemeente en haar
naam (De
brabantse Olijfberg) bewaard.
-
Het gebouw houdt de herinnering vast aan de periode
van de Verenigde Nederlanden, toen de protestantse
gemeenschap dit gebouw toegewezen kreeg door koning
Willem I, die ook de restauratie en inrichting
persoonlijk sponsorde. Op 1 juli 1821 is de kerk
door de toenmalige predikant ds. C.P. Winckel
ingewijd. Deze predikant is ook de bedenker van de
plaquette in de voorgevel (nu
in de hal) die dit feit ingenieus memoreert en
de marmeren gedenksteen in de ‘oude consistorie’. De
luidklok is afkomstig uit de kerk van het gesloopte
Zuidkasteel (Alva's dwangburcht). De
kerk functioneerde na de oprichting van België als
kerk voor de Duits-, Frans- en Nederlandstalige
protestanten in de stad (de talen staan in volgorde
van belangrijkheid!).
-
In 1907 volgde een grondige
restauratie
(make-over) die betaald
werd door de Duitse kapitaalkrachtige gemeenteleden
(handel, haven: Kreglinger, Grisar, Marsily,
Osterrieth, Böcking, Speth, etc…) waarvan velen in
de dichtbij gelegen havenbedrijven werkzaam waren.
Zij betaalden en bepaalden de herinrichting:
Doopvont, kansel,
Walcker-orgel
(uniek in België), oksaal
bestemd voor koor/orkest, kantelbare banken
(“liturgische en concert richting”) en de
gebrandschilderde glasramen in het koor en het
front. Het glasraam op het oksaal memoreert al deze
feiten. In 2013 wordt een eerste activiteit hierrond
georganiseerd. (restauratie en herplaatsing van de
doopvont-bekroning)
-
De kerk en enkele er tegenaan gebouwde huisjes (nu
UA) zijn de enige resten van het eens zo dominante
Annuntiatenklooster (= terreinen van de UA tot
aan de Rodestraat). De eerste steen hiervoor werd
gelegd door aartshertog Albrecht en Isabella in
1615: Geklasseerd historisch monument. Van het
afgebroken Zuidkasteel (Alva’s dwangburcht) is niets
bewaard, behalve de klok van het kerkje dat zich
binnen de wallen bevond. Die klok is bij de afbraak
overgebracht naar deze kerk en in een eigen
klokketorentje geplaatst.
De kerk speelde een belangrijke rol in het
cultuurleven van de stad. In de jaren tussen de oorlogen
was de Bachvereeniging aan deze kerk verbonden en
was één van de grondleggers van de Oude Muziekbeweging
haar vaste organist: Jos Watelet. Deze culturele
traditie zette zich ook nadien nog voort. Tot voor
enkele jaren werd het orgel gebruikt als vast
oefeninstrument voor het conservatorium, een gebruik dat
men in ere wil herstellen, op voorwaarde dat het orgel
weer betrouwbaar functioneert. Het Walcker orgel is één
van de belangrijkste creaties van deze internationale
orgelbouwer in België (het enige nog werkende uit die
periode) en kan – mits in goede staat gebracht – ook
gerekend worden tot het internationale orgelpatrimonium.
Om dit erfgoed, zowel het historische als het culturele
te ontsluiten voor de stad is het kerkbestuur van plan
om de hele site rond het gebouw niet alleen te
onderhouden, maar ook zoveel mogelijk open te stellen
voor de stadsbewoners en haar troeven in nauwe
samenwerking met andere erfgoedzorgers (o.a. het MAS,
‘mijn haven mijn thuis) en culturele instellingen te
benutten.
De kerk zelf wordt tenslotte intensief gebruikt door
andere geloofsgemeenschappen (o.a. een Afrikaanse en
Koreaanse kerk). Ook als repetitie- en concertruimte
voor muziekgroepen doet het dienst. De ruimte die onder
de pastorie en het bijgebouw (zowel aan de kerk zelf,
als het kerkelijk centrum) beschikbaar is biedt – indien
opgeknapt – gelegenheid voor bijeenkomsten,
conferenties, retraites etc.
Projecten/voornemens
- 2014: De groote oorlog: de Duitse kolonie
in tweestrijd.
- 2015: herdenking van 400 jaar eerste
steenlegging van het gebouw, 200 jaar erkenning als
protestantse kerkgemeenschap: 31 augustus
feestdag met viering en concert (Psallentes femina)
|
