|
|
Viering van 400 jaar Annuntiaten-kloosterkerk
– Lange Winkelstraat 5 te Antwerpen
Wanneer verleden en heden elkaar ontmoeten….
Op 26 augustus jl. bestond het kerkgebouw aan de Lange
Winkelstraat in Antwerpen, deel van een oud
kloostercomplex, 400 jaar. Bijna 200 jaar
kerken protestanten in dit gebouw. Daarvoor was het een
vrouwenklooster van de strenge contemplatieve orde van de
Annuntiaden. De eerste steenlegging in het jaar 1615 was een
groots festijn van `solemniteydt´ en devotie. Het koninklijk
paar Prins Albert van Oostenrijk en zijn vrouw Isabella waren
hoogstpersoonlijk aanwezig en sponsorden de bouw van kerk en
klooster met wel ´dusent´ gulden. In deze periode van de
geschiedenis wilde men de samenleving weer terug doen keren naar
haar oude vertrouwde Roomse leefpatronen. Op vele plaatsen in de
stad werden kerken en kloosters gebouwd, op elke straathoek
verscheen een Mariabeeld. Het was de glorietijd van de
Contrareformatie, zoals deze periode later, in vooral
protestantse kringen zou worden genoemd.
Zondag 30 augustus 2015 hadden wij feest. Wat ga je dan vieren?
In ieder geval niet dat de protestanten dan toch ergens op een
plekje in België het hebben gewonnen van de Rooms-katholieken.
We wijzen er bij rondleidingen wel op dat dit een vrolijk pinkje
is aan de geschiedenis van deze plek, maar meer dan een knipoog
is dat niet. De Rooms-katholieke kerk is volkskerk en laat haar
dat vooral zijn.
 Wel is wezenlijk dat er
plekken zijn in een stad waar te merken is dat er over eeuwen
heen iets was, tussen de stad en God. Dat traceerden wij, die
zondag. Dus al tijden geleden had onze rusteloze archivaris en
historicus Dick Würsten contact gehad met de late nazaten van
´onze` kloosterzusters. Van de contemplatieve orde van de aan de
aankondiging van de geboorte van Jezus aan Maria toegewijde
annunciaden was nog maar een klein groepje over, maar de orde
kende een nieuwe impuls van zusters die niet meer´ in de kluis´,
maar naar buiten hun roeping volgden. Die zijn bezocht. Ergens
staat, aan de kerk vastgeplakt nog een oude muur en een huisje
van het klooster overeind: zij vonden het leuk om te horen dat
die oude stukjes erfgoed nog verwezen naar hun oude
voorgangsters. Belangstelling was gewekt.
 Op die zondag, stralend
weer, begroetten wij de abdis van een van de
annunciadenkloosters en wel twee banken gevuld met vrolijke
hedendaagse kloosterzusters: “ hartelijk welkom in uw kerk, en
wij vinden het nog steeds een goed idee dat u 400 jaar geleden
aan deze kerk begon…”. De burgemeester van onze stad was
aanwezig, de bisschop kwam: wij zijn nog steeds wat confuus van
zoveel welwillende belangstelling. Het was 400 jaar geleden
normaal dat bisschop en overheid bij dit soort plechtigheden
aanwezig waren, maar dat is wel 400 jaar geleden.
 We
hadden voor die dag natuurlijk wel uitgepakt: er was een
gezamenlijke dienst van de verschillende protestanten uit de
stad, Luthers en Gereformeerd van snit. En de liturgie was
doorspekt van anglicaanse trekjes, omdat zij nu eenmaal de
mooiste liturgie hebben, vandaag. En het ensemble Psallentes
zong magistraal en loep zuiver muziek uit de tijd van de
steenlegging. Maar hoe mooi ook, en hoe belangrijk ook om als je
dan voor het voetlicht komt, niet te stuntelen: het belang van
dit festijn ligt elders.
Kerken vandaag kunnen substantieel bijdrage aan onze samenleving
als zij een taal vinden , ( en niet alleen met woorden) die
verbindt, die ruimte opent om ons gezamenlijk in te zetten; een
taal die boven partijen uitstijgt, en mensen binnen onze
Europese context mens laat zijn voor elkaar: een taal die ons
allen bezieling geeft, en (zeker zo belangrijk ! ) bovendien kan
aangeven, dat dit het hart van het evangelie is: dat wij dit van
Christus leren. Thomas Halik in zijn boek Geduld met God wijst
daarop: het is in de cultuur van dit moment urgent om niet met
stenen te gaan gooien, maar stenen bijeen te leggen. Er was een
tijd dat wij, ook in de kerk, dachten dat wij met allerlei
kritische opmerkingen onze samenleving moesten opjutten: vandaag
is het vooral geboden om taal te vinden die onze samenleving we er bijeenbrengt, liefst
ook bezield, en graag met barmhartigheid. Niet agressief maar
constructief, scherp en begrip kwekend voor al die losgeslagen
emoties, die eerder op angst wijzen dan gedrevenheid.
Wel, binnen dit brede kader ( ik besef, dit is wel heel breed)
is het goed om dit soort momenten als een 400 jarig bestaan van
een kerkplek te traceren. Al eeuwenlang wordt hier de Schrift
gelezen, en gebeden en gezongen, in alle oprechtheid. En
vandaag is het aan ons, om die plek te benutten.
Ds. J.P.Neels, predikant Antwerpen-noord.
|
