|
|
Viering van 400 jaar Annuntiaten-kloosterkerk
– Lange Winkelstraat 5 te Antwerpen
-
30 augustus
2015
-
10:30 Feestelijke
eredienst met m.m.v. een projectkoor. Een gezamenlijke viering
met de protestantse kerk van Antwerpen-Zuid, de Evangelische-Lutherse
kerk en de Deutschsprachig Evangelische Gemeinde....
-
15:00 Jubileumconcert
met Psallentes olv Hendrik Vanden Abeele (na afloop:
receptie -- bij mooi weer in de hof):
Op 30 augustus zal de kerk van de Lange
Winkelstraat weer even helemaal in het teken staan van vroeger:
400 jaar geleden immers werd de eerste steen gelegd van dit kerkgebouw,
dat - tegen de datum van de feestelijkheden naar wij hopen – weer
staat te blinken in volle glorie... In de voormiddag een feestelijke
kerkdienst samen met onze broeders en zusters uit andere Antwerpse
kerken.
In
de namiddag de zuivere vrouwenstemmen van Psallentes die
evoceren hoe het vroeger in de voormalige kloosterkerk der Annuntiaten
ongeveer geklonken moet hebben...
ACHTERGROND
Ruim 400 jaar geleden gingen enkele gegoede
Antwerpse burgers, onder wie Jan en Balthasar Moretus (van de drukkerij)
op zoek naar een ‘stille plaetse’ in de stad om een klooster te
bouwen voor de kleine groep Annuntiaten (een kloosterorde
waarvan de zusters zich toelegden op de overpeinzing van de deugden
van Maria).
 Het zal de
lezer van vandaag verbazen, maar zij vonden die ‘stille plaetse’
achter de Kauwenbergh op een terrein aan de Lange Winkelstraat.
Dat was toen aan de rand van de stad. Via de Roode Poort (einde
Paardemarkt/Rodestraat) verliet je daar de stad en begon het platteland.
De toeloop van jongedames, vaak uit betere kringen, dus met een
aanzienlijke ‘bruidschat’ is enorm.
Na enkele ‘florissante’ intredes en giften
van buitenuit, neemt moeder overste (‘moeder ancilla’ = de moeder-dienstmaagd
= zo noemen de zusters haar), Josina de Smidt, het besluit om niet
enkel de slaapplaatsen en de refter onder handen te nemen, maar
ook een eigen kerk te gaan bouwen.
[lees hier het verslag
van deze dag door Joanna Moerentorf/Moretus, uit haar dagboek]
Stadsplattegrond
Antwerpen-Noord 17e E (Kipdorp, Ossemarkt, St Jacobskerk, Kauwenberg,
Winkelstraat, Rode Poort)
Op 26 augustus 1615 wordt van deze kerk
de eerste steen gelegd. De bisschop van Antwerpen, Malderus, wordt
bij het plaatsen van die steen bijgestaan door het aartshertogelijk
paar, Albrecht en Isabella van Oostenrijk. Die hadden hun agenda
trouwens heel praktisch georganiseerd, want de dag voordien (25
augustus 1615) hadden ze voor de kloosterkerk van de Augustijnen
(Everdijstraat) ook de eerste steen gelegd (de Augustinuskerk, nu
AMUZ). En dit zijn dan niet de enige kloosters die in die periode
in de stad worden gesticht, of uitgebreid. De contra-reformatie
draait op volle toeren.
Als protestanten aanvaarden
wij de hele erfenis die in de vorm van het kerkgebouw aan
ons is toevertrouwd. Dus vieren wij op 30 augustus vrolijk en blij
dat 400 jaar geleden die jongedames het lef hadden om een sobere,
maar ruime kerk te bouwen voor hun eigen geloofsoefeningen (op het
nonnenkoor, er was een verdieping in de kerk) en op zon- en feestdagen
samen met gasten in de kloosterkerk. Als teken dat ‘de tijden zijn
veranderd’ aanvaarden wij ook van harte hun spiritualiteit. Ze is
anders dan de onze, maar was welgemeend. God zal ook in die dagen
wel de ‘gave des onderscheids’ hebben gehad, en het gebed van zijn
kinderen hebben herkend, los van de scheidingsmuren die wij toen
driftig optrokken, tegen elkaar. Hij immers ziet het hart aan. Op
31 augustus in de namiddag zal dan ook Psallentes concerteren
in onze kerk met liederen die de zusters van toen geapprecieerd
zouden hebben. En omdat de muziek prachtig is, kunnen wij er vandaag
ook van genieten. Dit ensemble is trouwens kort ervoor te gast op
Laus Polyphoniae, in de Sint-Andrieskerk nog wel (= het voormalige
Augustijnerklooster). Het vrouwenensemble Psallentes werd
in 2007 opgericht door Hendrik Vanden Abeele als ‘spin-off’ van
het zeer succesvolle mannen-ensemble dat al sinds 2000 bestaat.
PSALLENTES
Hendrik Vanden Abeele, artistieke leiding
met Sarah Abrams, Lieselot Dewilde, Rozelien Nys, Barbara Somers,
Kerlijne Van Nevel en Veerle Van Roosbroeck
PROGRAMMA
Sancta Trinitas
Responsorium Summe Trinitati
Mulieres religiosae
Prosa Aeterna virgo memoriae (Amsterdam)
Responsorium Cordis ac vocis (Turnhout)
Prosa Inviolata (Brugge)
Responsorium Felix Maria unxit (Turnhout)
Antiphona Cum in sancta Katherina (Brugge)
'Vreugdezang Mademoiselle Tubbicx' Vlied ras (Mechelen)
Responsorium Virgineos flores (Brugge)
Mater Dolorosa
Introitus Veni in altitudinem
Alleluia Vox turturis
Prosa Astat Virgo virginum
Corpus et sanguis Christi
'Vreugde-zang Mademoiselle Tubbicx' Ja kondigt (Mechelen)
Hymne Pange lingua
& Antiphona O sacrum convivium (Turnhout)
Ave verum corpus (Mechelen)
Antiphona Dulcis sanguis (Brugge)
Codex Calixtinus
Antifoon Ad sepulchrum beati Jacobi
Conductus In hac die laudes
Hymnus pregrinorum Dum pater familias
Conductus Congaudeant
Hoe en wanneer
de kercke begost is.
Indt jaer
ons heeren 1615 Den 26 augusti op St. Severynsdach is den
eersten steen vande kercke met groote Solemniteydt, musick,
Spel ende Devotie ghewydt en gheleydt, in de teghenwoordicheydt
van groote menichte des volcks. Ghewydt van de Erw/ste [eerweerdigste]
Bisschop deser Stadt Myn heer Joannes Malderus, en gehleydt
van onse deurlichtighe Prince Albertus van Oostenryck, ende
Isabella Clara Eugenia, ter eeren Godts, Syn h. Moeder ende
de Salighe Joanna van Vranckryck de welcke is gheweest de
derde Moye van Haere Hoocheydt, En tot opbouwinghe des selfs
tempels hebben onse voornoemde deurluchtichste Prince ghegeven
dusent gl. eens.
Naerdat
de ceremonie vande Wydinghe ende legginghe des eersten steens
gheeyndt was, ginck de H. Ghemeynte in ordinantie aen het
slodt staen, En onse duerluchtiche Prince staende buyten
het slodt met alle hunnen staedt, en veel ander volcks,
geestelyck en werelyck, en de hertoginne, vast aen de duere
des slodts staende, dede alle de Religieusen een veur een
by haer comen, de welcke nedervallende custen den boort
van haere cleden, dit ghedaen synde quaemse binnen int slodt
met haere Staedt-Jonck-Vrouwen, en besach het nieuw werck
van boven en beneden, int welck sy groote gheneugte en behaghen
hadde, ghelcyk sy oock dede in de h. Ghemeynte, die alsdan
55 sterck was, seyde dat Mirakel was, dat op 7 jaren het
clooster soo ghebenedyt was; soo in ghetal der Religieusen,
als oock in d'uytwendighe timmeragie.
|
